Fagocitoza (u citologiji) je proces unošenja većih čestica (koje mogu biti djelovi stanice ili cijele stanice kao, na primjer, bakterijska stanica) u veću stanicu. Proces se odvija tako da se stanična membrana "domaćina" umota i čestice obavije fagocitoznim mjehurićem. S tim se mjehurićem otapa lizosom čiji enzimi razgrade sadržaj. Na taj se način stvara "probavni mjehurić" u kojem započinje razgradnja složenih molekula.

Leukociti (bijele krvne stanice) koriste fagocitozu za unošenje i onesposobljavanje bakterija koje dospiju u naše tijelo, zato fagocitoza ima važnu ulogu u imunološkom sustavu. Praživotinje su se koristile fagocitozom kao načinom ishrane, tj. fagocitozni mjehurić bio je probavni mjehurić koji je razgrađivao hranjive tvari.

Fagocitoza (doslovno značenje “stanica jede”) je vrsta endocitoze, pri čemu stanica aktivnim transportom unosi molekule veće mase kroz membranu u unutrašnjost stanice, nakon čega se takva čestica razlaže pod utjecajem staničnih enzima. Stanice skoro svih organizama počevši od ameba do čovjeka sposobne su za fagocitozu. Kod čovjeka je fagocitoza najizraženija kod nekih odbrambenih stanica kao što su makrofagi, monociti i granulociti (neutrofili, eozinofili, bazofili). 

Fagocitoza započinje kada se proteini i polisaharidi,  koji se nalaze na površini bakterija ili su slobodni, vežu za odgovarajuće receptore fagocita. Ovaj proces može biti olakšan supstancama koje vrše opsonizaciju. Takve supstance su antitijela i komponente sustava komplemenata (C3b i C5a). One oblažu bakterije i druge antigene i vežu se za receptore na fagocitima, što olakšava fagocitozu. Ispod receptora za koje se vezuju fagocitirane čestice nalaze se u određenim udubljenjima stanične membrane kontraktilni proteini: klatrin, aktin i miozin. 

 

Kontrakcijom ovih vlakana dolazi do invaginacije stanične membrane, i uvlačenja fagocitirane supstance. Suprotni krajevi udubljenja se spajaju i supstanca se nalazi u vezikuli u citoplazmi stanice. Na taj način nastaje fagozom. Ovaj proces zahtijeva energiju iz ATP-a. Fagozomi se zatim spajaju sa lizosomima, koji sadrže razne enzime i baktericidne supstance, pod čijim utjecajem se fagocitirana supstanca razlaže. Neprobavljene materije, kao i produkte staničnog metabolizma stanica odstranjuje putem egzocitoze.